GÖBETE (KOBETE) :
Geleneksel Kırım mutfağında çok önemli bir yeri olan Kobete'nin pek çok çeşidi olduğu gibi bazı âdetlerin de vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Manilere, şiirlere konu olmuştur.
Katlaşıklı kobete, kolaylı tava
Akız seni korkende aklım ava
(Katlaşıklı kobete, kolaylı (tepsi) tava
Ey kız seni gördüğümde aklım havalanıp uçuyor)
Kobete kelimesi aynı zamanda yemekli verilen davetin de adıdır. Özellikle doğumlardan sonra kobete verilir ki yemekli davettir ve kobete pişirilir. Bu kobete daveti doğum olayından sonra anne henüz loğusalık döneminde iken gerçekleştirilir ve sadece bayanlara aittir.
Bir başka kobete (yemekli davet) ise misafir gelen özellikle genç kız veya genç erkek adına verilir. Bu tür davetlerde en çok tercih edilen çeşidi ise katlaşıklı (katmerli) kobetedir.
Kobete ağırlığı olan bir yemek türüdür. Yapılışı ise oldukça zahmetlidir. Kolay olarak yapılan (yufkalar açılmadan) basma kobeteye de, yapan kişiye şaka yollu takılmak için "Temmbel Kobetesi" denir.
Kobetenin çeşitleri hamuruna ve içine kullanılan malzemeye göre değişir.Hamurunun, bir mayalanmış türü, bir de yufkaların açılıp yapıldığı türü vardır. İçine ise konulan malzeme çok çeşitlidir. Bir de şekil itibariyle değişik olanlar da vardır ki kıyık kobete ve şıgaraklı kobete denir.
KOBETE ÇEŞİTLERİ
-Katlaşıklı Kobete
-Kartoplu kobete,
-Pırışlı kobete,
-İşkembeli kobete,
-Ciğer kobetesi,
-Tavuklu kobete,
-Sütlü kobete
-Sozma kobete,
-Basma kobete,
-Kıyık kobete,
-Şıgaraklı kobete,
-Şıplama kobete
Kaynak:Ayşe Önder Aktaş.Geleneksel Kırım Türk Yemeklerinden Örnekler.Siyasal Kitap Evi 1999,s.53-54
1)KATLAŞIKLI KÖBETE
Malzeme:1.5 kg. un, su, bir çorba kaşığı tuz, yarım kilo kıyma, normal büyüklükte üç soğan, bir tatlı kaşığı karabiber yağ.
İç Hazırlanışı: Kıyma, yarım çay bardağı yağ ile kavrulur. Ayıklanmış ve yıkanmış pirinç katılır.
Yarım su bardağı su eklenip pişirilir.
Sonra 25 gr. Karabiber katılarak karıştırılır.
Un, tuz ve su karıştırılarak hamur yapılır.
Daha sonra küçük yumaklar halinde ayrılır.
Her yumak ayrı ayrı açılarak, kurumaya bırakılır.
Yalnız pazılar açılırken, nişastalı un kullanılır.
Kuruyan yufkalar, kat yağlanarak tepsiye dizilir.
Yufkaların yarısına gelince ara malzemesi olan içi yayılır.
Sonra diğer yufkalar yağlanarak tepsiye dizilir.
Üst kısmı biraz yağlanarak fırına verilir.
Yarım su bardağı su eklenip pişirilir.
Sonra 25 gr. Karabiber katılarak karıştırılır.
Un, tuz ve su karıştırılarak hamur yapılır.
Daha sonra küçük yumaklar halinde ayrılır.
Her yumak ayrı ayrı açılarak, kurumaya bırakılır.
Yalnız pazılar açılırken, nişas-talı un kullanılır.
Kuruyan yufkalar, kat yağlanarak tepsiye dizilir.
Yufkaların yarısına gelince ara malzemesi olan içi yayılır.
Sonra diğer yufkalar yağlanarak tepsiye dizilir.
Üst kısmı biraz yağlanarak fırına verilir.
Göbete ayran, hoşaf ve çay ile sunulur.
2)BASMA KOBETE
1 kase yoğurt, 1 kase sıvı yağ, 1 kase ılık su, ceviz büyüklüğünde tereyağ, tuz ve kabartma tozu ile un, kulak memesi yumuşaklığında yoğrulur. Hamur dinlenmede iken veya daha önce iç hazırlanır.
Bir orta boy soğan doğranır ve bir çorba kaşığı yağla hafif pembeleşinceye kadar kavrulur. Az haşlanmış parça et küçük küpler halinde doğranmış patatesler katılır. Rendelenmiş domates veya salça, tuz, karabiber ve nane ile az pişirilir. Patateslerin kıvamı pişmesine az kalmış olmalıdır.(Hazırlanan bu harçda parça et yerine tavuk veya hindi eti de kullanılabilir. Veya kıyma ile pirinç az pişirilir veya işkembe hazırlanır)
Dinlenmiş olan hamurun üçte ikisi, yağlanmış tepsiye elle bastırılarak yayılır. Hamurun kenarları tepsinin dışına taşacak hale gelmelidir ki içinin malzemesi konulduğunda tepsiye taşmasın diye. Tepsiye hazırlanan hamurun üzerine, önceden hazırlanmış iç malzeme soğumuş olarak dökülür. İçine malzeme konulduktan sonra onun da üzerine hamurun kalan üçte biri kapatılır. Alttaki hamur ile üstteki hamur parmakla birleştirilerek kapatılır. Üzerine hafif kaymak veya yoğurt sürülerek, orta hararetli fırında pişirilir. Sofraya iç malzamesinin sorpası (suyu) ile birlikte servis edilir.
Kaynak:Ayşe Önder Aktaş.Geleneksel Kırım Türk Yemeklerinden Örnekler.Siyasal Kitap Evi 1999,s.53-54
Afiyet Bolsun Ballar
Bilgi Formuna yazın
